YeÅŸil Binalar
Sürdürülebilir, ekolojik, yeÅŸil, çevre dostu vb. pek çok isim altında karşımıza çıkan doÄŸayla uyumlu yapılar, yapının arazi seçiminden baÅŸlayarak yaÅŸam döngüsü çerçevesinde deÄŸerlendirildiÄŸi, bütüncül bir anlayışla ve sosyal & çevresel sorumluluk anlayışıyla tasarlandığı, iklim verilerine ve o yere özgü koÅŸullara uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmiÅŸ, doÄŸal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı katılımı teÅŸvik eden, ekosistemlere duyarlı yapılar olarak tarif edilebilir.
​
Dünya’daki Ulusal YeÅŸil Bina Konseylerinin deneyimi, yeÅŸil binaların yaygınlaÅŸmasını saÄŸlamanın en etkili yollarından birinin seçili binalara bir “yeÅŸil etiket” vermek olduÄŸunu ortaya koymuÅŸtur. Nasıl yediÄŸimiz yemekler veya satın aldığımız ürünler için bir “eko etiket” söz konusu ise ayni ÅŸeyi binalar için de yapmak bu binaların teÅŸviÄŸi ve yaygınlaÅŸması anlamında olumlu bir adımdır. Ä°lgili etiketler sayesinde bir binanın birtakım standardlar çerçevesinde yeÅŸilliÄŸi tescil edilir Bu standardlar aynı zamanda yeÅŸil bina tasarlamak isteyen mimar ve mühendisler için kılavuz niteliÄŸi taşır. Sosyal sorumluluklarını yerine getirdiklerini kamuoyu ile paylaÅŸmak isteyen ÅŸirketlere de geçerli bir etiket saÄŸlar. YeÅŸil yapılaÅŸmaya yönelmek ÅŸirketler için aynı zamanda bir sosyal sorumluluk projesi olarak da görülmelidir.
​
Binaların ve yerleÅŸimlerin küresel ısınmaya sebep olan baÅŸlıca seragazı olan CO2 salınımının %40’ından sorumlu olduÄŸunu düÅŸünürsek, mimarlar, mühendisler, ÅŸehir plancıları ve en önemlisi yönetmelikleri belirleyen devlet yetkililerine büyük sorumluluklar düÅŸtüÄŸünü görürüz.
​
Bina ve yerleÅŸimlerin çevreye olan etkileri salgıladıkları CO2 gazıyla da sınırlı deÄŸildir. Aynı zamanda su kullanımının yaklaşık %12’si, atıkların %65’i ve elektrik tüketiminin de %71’inden sorumludurlar. Rakamların büyüklüÄŸü, binaların ve yerleÅŸimlerin çevreye olan etkilerinin azaltılması için ayni zamanda büyük bir potansiyelin olduÄŸu anlamına gelir. Amerika’da yapılan bir çalışma, “yeÅŸil” veya “çevreci” olarak tabir edilen binaların enerji tüketiminde %24-50, CO2 salınımında %33-39, su tüketiminde %40 ve atıklarda %70’e varan bir düÅŸüÅŸ saÄŸlanacağını ortaya koymaktadır.
YeÅŸil Bina DeÄŸerlendirme Sistemleri
Günümüzde binaları çevresel etkilerine göre deÄŸerlendiren pek çok sistem geliÅŸtirilmiÅŸ ve geliÅŸtirilmektedir. Bu sistemler, yeÅŸil dönüÅŸüm sürecinde etkili bir araç, önemli bir ilk adımdır.
​
Dünya’da birçok yeÅŸil bina sertifika sistemi var. Bunlardan baÅŸlıcaları 1990’da Ä°ngiltere’de ortaya çıkan BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method), 1998’de Amerika BirleÅŸik Devletleri’nde ortaya çıkan LEED (Leadership in Energy and Environmental Design), 1998’de geliÅŸmiÅŸ ülkelerin biraraya gelmesiyle kurulan kurulan IISBE (International Initiative for Sustainable Built Environment), 2003’de BREEAM’den uyarlanarak Avustralya’da oluÅŸturulan Greenstar, 2004’de Japonya’da ortaya çıkan CASBEE (Comprehensive Assessment for Building Environmental Efficiency) ve 2009’da Almanya’da ortaya çıkan DGNB (Deutsche Gesellschaft fur Nachhaltiges Bauen)’dir.
​
Bu alanda ulusal ve uluslararası geliÅŸmeleri takip eden Çevre Dostu YeÅŸil Binalar DerneÄŸi, Bina Kodu ve Sertifikasyon Komitesi, ülkemizde önemli bir boÅŸluÄŸu doldurmak amacıyla, alanında uzman isimlerin katılımıyla ulusal koÅŸullara uygun bir DeÄŸerlendirme Sistemi oluÅŸturmak için çalışmalarına baÅŸlamıştır.
B.E.S.T
Binalarda Ekolojik ve Sürdürülebilir Tasarım
Konut ve Ticari
Ülkemizde B.E.S.T sertifikasını ilgili kurum ve kuruluÅŸları bir araya getirerek oluÅŸturan Çevre Dostu YeÅŸil Binalar DerneÄŸi ÇEDBÄ°K’dir. Sertifika konut ve ticari binalar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Vizyonu doÄŸrultusunda belirli bina tiplerinde özelleÅŸen B.E.S.T, sürdürülebilirliÄŸi en efektif kılabilecek yapı kullanım yüzdeleri gözeterek tasarlanmıştır. 2015 yılında ilk versiyonu çıkan kılavuz, AÄŸustos 2019 itibariyle versiyon 2.0 olarak güncellenmiÅŸtir. Denetleyen, yetki veren ve danışmanlık hizmeti veren kurum ve kuruluÅŸlar ÇEDBÄ°K tarafından yetkilendirilmektedir.
Yes-TR
Ulusal YeÅŸil Sertifika Sistemi
Türkiye’de çevre dostu bina ve yerleÅŸme uygulamalarının geliÅŸmesi doÄŸrultusunda kurgulanan ikinci sertifika sistemi Ulusal YeÅŸil Sertifika Sistemi Yes-TR’dir. Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı önderliÄŸinde düzenlenen sertifika sistemi, konu hakkında uzmanlığını kanıtlamış akademisyenlerin bir araya gelmesiyle 2019 yılında tamamlanmıştır. Seçili kuruluÅŸlarının verdiÄŸi eÄŸitim doÄŸrultusunda sertifika iÅŸlemlerinin yürütülmesi için uzmanlar yetiÅŸtirilmektedir. Konu ile alakalı uzmanlık alanları YESU (YeÅŸil Uzman) ve YESDU (YeÅŸil DeÄŸerlendirme Uzmanı) olarak belirlenmiÅŸtir. 2021 yılında hizmet vermeye baÅŸlayan sertifika sistemi bina ve yerleÅŸme olarak iki kategoride deÄŸerlendirilmektedir. Sistem Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı’nın kontrolünde ilerleyen çevrimiçi bir platform üzerinden çalışmaktadır.
LEED
Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik
LEED (Enerji ve Çevresel Tasarımda Liderlik) dünyanın en yaygın kullanılan yeÅŸil bina derecelendirme sistemidir. LEED sertifikası, çevresel, sosyal ve yönetiÅŸim avantajları sunan saÄŸlıklı, yüksek verimli ve maliyet tasarrufu saÄŸlayan yeÅŸil binalar için bir çerçeve saÄŸlar. LEED sertifikası, sürdürülebilirlik baÅŸarısının küresel olarak tanınan bir sembolüdür ve pazar dönüÅŸümünün yolunu açan kararlı kuruluÅŸlar ve bireylerden oluÅŸan tüm bir sektör tarafından desteklenmektedir.
LEED sertifikası ABD'de USGBC ye yapılan baÅŸvuru üzerine sadece USGBC tarafından verilir.
BREEAM
Bina AraÅŸtırma KuruluÅŸu Çevresel DeÄŸerlendirme Metodolojisi
1990'dan bu yana BREEAM'in üçüncü taraf onaylı standartları, tasarımdan inÅŸaata, kullanıma ve yenilemeye kadar her aÅŸamada varlık performansının iyileÅŸtirilmesine yardımcı oldu. ​​Dünya çapında milyonlarca bina, BREEAM'in ESG, saÄŸlık ve net sıfır sıfır hedeflerine ulaÅŸmaya yönelik bütünsel yaklaşımı doÄŸrultusunda çalışmak üzere kayıtlıdır. ​100 yılı aÅŸkın inÅŸaat bilimi ve araÅŸtırma geçmiÅŸine sahip bir kuruluÅŸ olan BRE'ye aittir.
DGNB
Alman YeÅŸil Bina Konseyi
DGNB sertifikasyon sistemi, dönüÅŸümü hem küçük hem de büyük ölçekte kanıtlanabilir ÅŸekilde mümkün kılmak için tasarlanmıştır. Sürdürülebilir binaları, iç mekanları ve bölgeleri deÄŸerlendirmeye yönelik bir planlama ve optimizasyon aracı olarak inÅŸaat projelerinde gerçek sürdürülebilirliÄŸin artırılmasına yardımcı olur. DGNB sistemi, çevreyi, insanı ve ekonomik verimliliÄŸi eÅŸit ölçülerde dikkate alan bütünsel bir sürdürülebilirlik anlayışına dayanmaktadır. Uluslararası alanda türünün en geliÅŸmiÅŸi olarak kabul edilir ve dünya çapında uygulanır. DGNB tarafından halihazırda 30'a yakın ülkede 10.000'den fazla proje ödüllendirildi.